Civciv Bakımı ve Püf Noktaları Nelerdir?

Tavuk yetiştiriciliğinde en önemli basamaklardan birinide civciv bakımı büyütme dönemi oluşturmaktadır . Bu büyütme dönemi ister yumurta tavukçuluğu ister et tavukçuluğu olsun yetiştiricinin maksimum önemi vermesi gereken evredir . Civciv bakımı dönemi küçük hataların bile yüksek zaiyatlar ve ileriki dönemde itenilen verimin alınamaması gibi mali zararları  ile üreticiye kat ve kat geri döndüğü bir dönemdir .

Yumurtadan yeni çıkan civcivlerin oldukça hassas olduğu unutulmamalıdır . Civcivler tesise yerleştirilmeden önce kümes iyice temizlenmeli ve ardından dezenfeksiyon işlemleri yapılmış olmalıdır . Kümeste kullanılacak bütün alet ve ekipmanlar temin edilmeli dezenfekte edilip kümeste hazır edilmelidir . Kuşların kümese girişlerini önlemek için havalandırma yerlerine tel takılmalıdır . Civcivlerin hava akımından etkilenmemesi için  hava bacaları ve fanlar civcivlerin geldiği ilk günlerde kapalı tutulmalıdır .

Kümesin Civcivlere Hazırlanması

Kümesin çevresi , kümes , tüm ekipmanlar , yem ve su hatları , su depoları , altlık için kullanılacak materyal civcivler kümese alınmadan önce kesinlikle temizlenmeli ve ardından dezenfekte edilmelidir .

Civcivler kümese alınacağı zaman kümes içi sıcaklık ve zemin sıcaklığı ideal dereceye gelmiş olmalıdır . Bu nedenle kümes en az 3 gün önceden ısıtılmalıdır . Zemin duvarlar ve çatının ısınması uzun zaman almaktadır . Civcivler kümese gelmeden 24 saat önce kümesin sıcaklığı ve nıspi nemi stabil hale gelmiş olmalıdır . Civcivler için istenen  ortam koşulları ;

Sıcaklık : Yumurtacı civcivler için 32-36 Santigrad derece .

Etlik civcivler için ise  30 – 32 santigrad derece aralığında olmalıdır .

Altlık Sıcaklığı ; 28- 30 Santigrad derece aralığında olmalıdır .

Ortam nemi ; % 60 -70 aralığında olmalıdır .

Civcivler kümese gelmeden evvel altlık için kullandığımız materyal bu kavuz ( pirinç kabuğu ) veya talaş olmaktadır , çoktan kümese serilmiş olmalıdır . Kafes tavukçulunda civcivler direk gözlere konacağı için  altlık serme işlemine gerek kalmamaktadır .

Civcivler kümese konduğunda suya ve yeme kolayca ulaşabiliyor olmalıdırlar . Suya ulaşmak için 75 cm – 1 metreden fazla mesafe yürümemeleri gerekir . Yani civcivlerin etrafında ve yakında sürekli taze serin su bulunmalıdır . Genelde dünyada kullanılan standartlara göre her 12 civcive 1 nipel suluk veya 100 civcive 1  adet çan tipi suluk kullanılmalıdır . Suluk içi derinliği 3 cm den derin olmamalıdır . Daha derin suluklar civcivlerin yığılması durumlarında boğularak ölümlere yol açabilmektedir . Civcivlere verilen su sıcak denilebilicek bir ısıda olursa civcivler susasalar dahi çok fazla su tüketiminden kaçınacaklardır . Civcivlere sağlanan suyun nipel ucundan çıkış sıcaklığı 15- 20 santigrat derece aralığında olması bu yüzden önemlidir . Aynı şekilde civcivler kümese geldiğinde yem kaynağınıda kolayca farketmeli ve ona doğu yönelmelidir . İyi kalitede civciv bakımı yemi kafeste verilecek ise büyükbir kağıt veya karton üzerine serilerek , zeminde yetiştirmelerde ise 80 civciv için 1 adet tabak yemlik olacak şekilde hazır bulundurulmalıdır . Civciv dönemi boyunca küme içi ışık seviyesi hayvanların yemi ve suyu rahatça görmesi için ilk 2 gün sürekli açık tutulur ve ışık seviyesi yüksek olmalıdır . Civcivler gelmeden önce aydınlatma sisteminin güzelce çalıştığından emin olunması gerekir , varsa eksik ampuller değiştirilmelidir .

Civciv Bakım Dönemi

         Civcivlerin esas bakım ve kritik öneme sahip dönemleri ilk 14 gündür . İlerki yaşlarındaki yüksek verim ve refah seviyeleri bu dönemdeki iyi bakımla direk ilişkilidir .

Yem ve su sürekli taze olarak hayvanın önünde hazır olarak bulunması gereklidir . Bu beslenme şekline Adlibitum beslenme denilmektedir .

Civciv döneminin ilk haftası  yem tabakları günde 5 -6 kere sıksık doldurulmalıdır .Varsa içindeki kir ve altlık materyali uzaklaştırılmalı ve üzerine temiz taze yem dökülmelidir . Bu işlem hayvanı yeme doğru sitümüle eder ve hayvanın  yem yeme dürtüsünü uyarır . Her gittiğinde taze ve temiz yem bulan civcivler yemek için teşvik edilmiş olur ve hızla kilo almaya başlarlar .

Civciv bakımı döneminde kümes içi sıcaklığı 30 derecenin üzerinde olduğu için zaralı bakteriler sulukların içerisinde hızla ürerler ve risk oluşturmaya başlarlar . Bu yüzden yemleme ile birlikte çan tipi açık suluklarında sıksık boşaltılıp temizlenip taze su ile doldurulması önemlidir .

            Kümes içi şartları düzenli olarak takip edilmelidir . Olanak var ise aralıktan sapma durumlarında çalması için alarm sistemleri yerleştirmek oldukça yararlı olmaktadır . Civcivler kümes içerisinde  toplu öbekler halinde duruyorlar ise üşüyorlar demektir ve kümes içerisi yavaş yavaş yükseltilerek hayvanların sevdiği sıcaklık aralığı tespit edildiğinde sabitlenmelidir . Aynı şekilde oldukça aralıklı duruyorlar ve hatta zemine doğru yatarak hareketsiz kalma isteğinde ise civcivler sıcaklıyorlar demektir ve derece yavaş yavaş azaltılarak hayvanların keyif aldığı aralık tespit edilip ısı sabitlenmelidir .

Günlere göre yaklaşık kümes sıcaklıkları

            Gün                Yumurtacı Sıcaklık              Etlik Sıcaklık

            0 – 3 gün                     33-36                                 30-32

4 . gün                         32                                           29

5. gün 31                                           28
6. gün 30                                           27
7. gün 29                                           26
8. gün 28                                           25
9. gün 27                                           24
10. gün 26                                           23
11. gün 25                                           22
12. gün 23                                           20
13. gün 20                                           19

Havalandırma

Hava cereyanına sebep olamyacak şekilde 3. Gün ile birlikte havalandırmaya geçilebilir . Havalandırma ilk etapta yan fanların en düşük seviyede çalıştırılması ile başlanır . Aynı anda kümes ortamının sıcaklık ve nemi de takip edilerek herhangibir olumsuz şart yaratılmamasına yüksek önem verilmelidir . Havalandırmada esas istediğimiz içerideki karbondioksiti yüksek kirli ve nemli havayı kümesten uzaklaştırarak temiz oksijence zengin havayı kümese ve hayvanlara sağlamak olmalıdır .

Civciv döneminde yapılabilicek yetersiz havalandırma sonucu olan kötü hava kalitesi civcivlerde akciğer yüzeyinde hasara yol açarak hayvanları solunum yolları hastalıkları açısından daha zayıf hale getirmektedir .

Civcivler yüksek hava akımından etkilenirler dolayısı ile yer seviyesindeki hava hızı 0.15 metre / saniye hızını geçmemelidir . Civciv döneminde yapılan hiçbir havalandırma yöntemi hayvanların vücut sıcaklıklarını etkilememelidir .

Kontroller

Hayvanlar kümese alındıktan ve yem , su ile tanıştırıldıktan sonra bütün hayvanların yeterli yem su alıp almadığından emin olunmalıdır . Bu amaçla kümesin belirli yerlerinden aralıklar ile 100 kadar civciv yakalanarak kursak dolulukları değerlendirilmelidir . Kursak dolu şişkin yemde yumuşak ise hayvan yeme ve suya rahat ulaşıyor demektir . Kursak dolu şişkin ancak sert hissediliyorsa hayvan yeme ulaşıyor ama su alımında zorlandıkları anlamına gelir . Sulukların doluluğu , temizliği , kokusu ve suyun sıcaklığı kontrol edilmelidir .