Tavuklarda Koriza Hastalığı ve Tedavisi?

         Kanatlı hayvanların müzdarip olduğu bir diğer solunum yolları hastalığıda koriza hastalığıdır . İnfeksiyöz Koriza olarakta bilinir çünkü hayvanlar arası çok bulaşıcı bir seyir izler ve üst solunum yollarında akut (ani) bir hastalık tablosu oluşturur . Genellikle hayvanı strese sokucu faktörler ; yumurta dönemine başlangıç çevresel koşullardaki değişimler söz konusu olduğunda hastalık patlak verir .

Koriza Hastalığını Ne Oluşturur ?

Hastalığın etkeni gram negatif bir bakteri olan Avibacteriom paragallinarum dur . Bu hastalık yapıcı bakteri dış çevre koşullarına karşı dayanıklı değildir . Kolaylıkla inaktive olabilir . Birden fazla dezenfektan madde bu bakteriyi öldürmede etkili olmuştur . Kanatlı  vücuduna girdikten sonra üst solunum organlarına yönelim gösterir .

Koriza Hastalığı Hayvanlara Nasıl Bulaşır ?

Hastalığın doğal konakçısı tavuklardır . Nadir olarak sülün , bıldırcın , beç tavuğu gibi türlerde de hastalık oluşumunu görülmektedir .  Hayvandan hayvana solunum ve sindirim yollarıyla bulaşır . Hastalık direk temas ile enfekte hayvanların ağız , burun , göz akıntılarının sağlıklı hayvanların içme sularına ve damlacık enfeksiyonu ile soluyarak almaları şekilleriyle yayılım bulur . Enfekte toz partikülleri , ekipman malzeme ve personelde mekanik taşınmada rol oynar . Yani hava yoluyla bulaşabileceği gibi hayvanların birbirine teması , kümesten kümese yem , su , araç gereç taşınması ve personelinde kümesten kümese sık yer değiştirimesi de hastalığın yayılımında önemli faktörlerdir .

Koriza Hastalığında Hayvanlarda Nasıl Belirtiler Görürüz ?

Hastalığa tüm yaşlardaki hayvanlar duyarlıdır ancak genç hayvanlar enfeksiyona daha fazla yakalanmaktadır . Hastalığın bulaşmasından belirti oluşumuna kadar ki süre 1-3 gün gibi oldukça kısa bir periyottur . Hastalığın sürüdeki yayılımı % 80 -100 kadar yüksektir ancak ölüm oranları genelde % 10 civarında seyretmektedir .

• En sık olarak yüzde göz alt hizasında deri altında ve sakalda ödem tablosu .
• Üst solunum yolları yangılıdır .
• Burun , göz ve sinüslerde sarımsı bir akıntı vardır.
• Gözler kızarık ve sulanmıştır .
• Yüzün çok şiştiği vakalarda göz kapanacak kadar kısılır .
• Yumurta verimi % 10 ila % 40 oranında azalır .
• Yem ve su tüketimi azalır.
• Hayvanlar giderek zayıflar .
• Enfeksiyonun İnfeksiyoz Bronşit , İLT , CRD , ve New Castle gibi hastalıklarla komplike hale gelmesi klinik tabloyu ağırlaştırır ve ölümleri arttıracaktır .

Ölen hayvanlardan içi açılıp otopsi yaptığımızda şunları görürüz ;

• Üst solunum yolu organları ve göz çevresi ödemlidir .
• Mukuslu bir burun iltahabı ve sinüslerin iltihabı belirgindir .
• Göz konjuktivası kızarmıştır , yangılıdır .

Hastalığın Kesin Tanısı Nasıl Konulur ?

Hastalığın belirtileri Şiş baş hastalığı ve bazende Tavuk kolerasıyla karıştırılabilmektedir . Kesin tanı için numune alınıp laboratuara gönderilmesi gerekmektedir . İnfra orbital sinüslerden alınan sıvı örnekleri kanlı agarda ekilerek parlak hemolitik kolonilerein tespiti yapılır .

Koriza Hastalığının Tedavisinde Ne Yapılır ?

Çeşitli antibakteriyel ilaçlar ile yapılan tedavi hastalığın şiddetini ve seyrini hafifletmektedir . Tedavi kesildikten bir süre sonra hastalık tekrar edebilir. İyileşen tavuklar hastalık etkenlerini hayatları boyunca taşırlar .

Avibacteriom paragallinarum tedavisinde Amoksisilin , Flumekuin ve Tetrasiklin türeverine başvurulabilmektedir .

Koriza Hastalığından Korunmada Nasıl Önlemler Almalıyız ?

• Hastalıklara karşı güçlü bir aşı programı oluşturulmalı ve harfiyen uyularak doğru tekniler ile aşılar uygulanmalıdır. Koriza aşısıda keza inaktif olarak yumurta dönemi öncesi kas içine uygulanmalıdır .
• İşletme mümkün olduğunca diğer kanatlı veya hayvancılık işletmelerinden uzakta kurulmalıdır .
• Köy , yerleşim yerleri , işlek yol ve göl kenarlarından uzak olmalıdır .
• Kümes etrafı mutlaka tel örgü ile çevrili olmalıdır .
• İşletme girişinde araç dezenfeksiyonu için havuz olmalı ve mümkünse tüm aracın dezenfekte edilebiliceği sprey tüneli kurulmalıdır .
• İşletmeye giren çıkan insan ve araç sınırlı olmalı , işi olmayan kimse tesise alınmamalıdır .
• İşletme ve kümes girişinde el ve ayak banyoları bulunmalıdır .
• Kümes içinde ve dışında farklı ayakkabı ve terlikler kullanılmalıdır .
• İşletmede yapılabiliyorsa sadece tek yaşta hayvan bakılmalıdır . Mümkün değilse farklı yaşlar farklı kümeslerde bulunmalıdır .
• İçme suyu kaynağı insan içimine dahi uygun olan bir kaynak olmalıdır .
• Yabani kuşların girişi önlemek için kuş telleri ile kapatılmalıdır .
• Ölen veya hastalığından şüphelenilen hayvanlar hemen diğer hayvanların yanından uzaklaştırılmalıdır .
• Fareler ile mücadele edilmelidir.
• Yetiştirme dönemleri arası boşlukta kümesteki gübre uzaklaştırılmalı, ardından kümes zemini duvarları yemlik  ve sulukları çok iyi yıkanmalıdır. Yıkama işlemi sonrasındada dezenfektan ilaçlar uygulanmalıdır . (        Quanter amonyum bileşikleri , Formaldehit bileşikleri, Organik asitler)
• Bir çok hastalık yem ile gelebilmektedir . Yem işletme içinde yapılıyorsa çeşitli dezenfeksiyon işlemlerine tabi tutulmalıdır . Satın alınıyorsa güvenilir bir kaynaktan alınmalıdır .