Kanatlılarda Çiçek Hastalığı ve Tedavisi?

Çiçek , kanatlı çiçeği , tavuk çiçeği , Pox gibi birçok isim ile bilinen Çiçek Hastalığı kanatlıların yüz , ibik ve sakallarında vezikül adı verilen yuvarlak çiçek benzeri doku hasarları meydana getirir . Keza ağız içinde ve komşu yumuşak yüzeylerde de difterik membranlar oluşturan kronik seyirli bir hastalıktır .

Çiçek Hastalığının Etkeni Nedir ?

Hastalık etkeni Poxviridae ailesine ait olan Avipox cinsi viruslardır . Konakçı hayvan olmadan dış çevre koşullarına karşı oldukça dayanıklıdır . Yüz , ibik , sakal ve ağız mukozasına yerleşme ilgisi vardır .

Çiçek Hastalığı Tavuklarımıza Nasıl Bulaşır ?

Çiçek hastalığı daha çok tavuk , hindi , kanarya , serçe, güvercin ve bıldırcınlarda görülür . Hastalık oluşumuna bakıldığında ise genellikle 8 -10 haftalıktan büyük kanatlıları etkilediği farkedilmiştir . Bu  yaşta oluşmasında hayvanların tüylerinde ki değişim ve artık kalıcı tüylerinin oluşumu etkili olduğu düşünülür .

Enfeksiyon hasta hayvanların birbiri ile direk teması , tozları , tüyleri , damlacık salgıları , rüzgar, yabani kuşlar  ve dış parazitler yoluyla bulaşmaktadır .Hasta hayanların vezikül adındaki kabukları , deri parçaları ile etrafa bol miktarda saçılmaktadır . İbiklerde ve kuruyan bu veziküllerde uzun süre yaşamını sürdürür .Temas dışında , dış parazitler hatta sivrisinekler sayesinde dahi bulaşabilmektedir . Yakın kümeslere taşınımda bu bulaşma şekilleri önem taşımaktadır .

Hastalık virüsü bulaştıktan sonra hayvanda 4 ila 15 gün arasında bir sürede hastalık belirtileri görülmeye başlar . Öldürücülük genellikle düşüktür . Ancak başka hastalıkların işin içine katılmasıyla % 50 ye çıkan ölümler kaydedilmiştir . Kümesteki yayılımı % 20 civarındadır .

Çiçek Hastalığı Tavuklarımızda Nasıl Belirtiler Oluşturur ?

• Hayvanlarda depresyon hali vardır .
• İştah kaybı görülür .
• Deri formunda ibik , sakal , göz kapağı , bacaklar ve diğer tüysüz deri bölgelerinde sarı- kahverengi siyahımsı renklerde çiçek nodülleri ( Vezikül ) görülür .
• Genellikle ölüm % 2 – 3 ü geçmez .
• Difterik formda ise en belirgin semptom solunum güçlüğü olmasıdır .
• Hayvanlar sürekli ağızları açık solunum yapma çabasındadırlar .
• Hızlı gelişen enfeksiyonlarda % 30 a varan ölümler görülebilir .

Ölen hayvanlar incelendiğinde ise

• Deri formu olan hastalarda Çiçek Hastalığı tanısı kolaylıkla konulabilir .
• Difterik formda ağız , yemek borusu , yutak ve soluk borusu mukozasında sarı peynirimsi görüntüde , nekroz ve difterik membranlar ve tıkaçlar gözlenir .
• Tıkaçların oluştuğu durumlarda geri dönüş mümkün değildir ve hayvan nefessizlikten boğularak ölür .

Çiçek Hastalığında Tedavi ?

Çiçek hastalığı en üst bilgilendirme kısmında da bahsettiğimiz gibi viral bir hastalıktır. Bilinen bir tedavi yöntemi mevcut değildir . Ancak sekonder bakteriyel etmenlerin işin içine katıldığı durumlarda antibiyotik tedavisi onlara yönelik uygulanabilir .

Çiçek Hastalığına Karşı Kümeslerimizde Ne Gibi Koruma Çalışması Yapılabilir ?

• Hastalığa karşı güçlü bir aşı programı oluşturulmalı ve harfiyen uyularak doğru tekniler ile aşılar uygulanmalıdır. Pox aşısı piyasada rahatlıkla temin edilebilen bir aşıdır . Ancak kanat zarına batırma uygulanması yönüyle biraz zahmetli bir aşılamadır .
• İşletme mümkün olduğunca diğer kanatlı veya hayvancılık işletmelerinden uzakta kurulmalıdır .
• Köy , yerleşim yerleri , işlek yol ve göl kenarlarından uzak olmalıdır .
• Kümes etrafı mutlaka tel örgü ile çevrili olmalıdır .
• İşletme girişinde araç dezenfeksiyonu için havuz olmalı ve mümkünse tüm aracın dezenfekte edilebiliceği sprey tüneli kurulmalıdır .
• İşletmeye giren çıkan insan ve araç sınırlı olmalı , işi olmayan kimse tesise alınmamalıdır .
• İşletme ve kümes girişinde el ve ayak banyoları bulunmalıdır .
• Kümes içinde ve dışında farklı ayakkabı ve terlikler kullanılmalıdır .
• İşletmede yapılabiliyorsa sadece tek yaşta hayvan bakılmalıdır . Mümkün değilse farklı yaşlar farklı kümeslerde bulunmalıdır .
• İçme suyu kaynağı insan içimine dahi uygun olan bir kaynak olmalıdır .
• Yabani kuşların girişi önlemek için kuş telleri ile kapatılmalıdır .
• Ölen veya hastalığından şüphelenilen hayvanlar hemen diğer hayvanların yanından uzaklaştırılmalıdır .
• Fareler ile mücadele edilmelidir.
• Yetiştirme dönemleri arası boşlukta kümesteki gübre uzaklaştırılmalı, ardından kümes zemini duvarları yemlik  ve sulukları çok iyi yıkanmalıdır. Yıkama işlemi sonrasındada dezenfektan ilaçlar uygulanmalıdır . (        Quanter amonyum bileşikleri , Formaldehit bileşikleri, Organik asitler)
• Bir çok hastalık yem ile gelebilmektedir . Yem işletme içinde yapılıyorsa çeşitli dezenfeksiyon işlemlerine tabi tutulmalıdır . Satın alınıyorsa güvenilir bir kaynaktan alınmalıdır .